Osoby stosujące przemoc w rodzinie
1. Informacje ogólne dla klienta
Trudno jest nakreślić portret osoby stosującej przemoc. Postępowanie sprawców często bywa wspierane przez czynniki kulturowe, w wielu przypadkach przemoc jest związana z nietrzeźwością sprawców, ale alkohol nie powinien być obarczony bezpośrednią i wyłączną odpowiedzialnością za przemoc, nie jest przyczyną, ale może wpływać na przemoc poprzez wzmacnianie czynników ryzyka i potęgowanie ich działania, chociaż nie jest za nie bezpośrednio odpowiedzialny. Wyeliminowanie go wcale nie musi oznaczać zlikwidowanie przyczyn przemocy.
PRZEMOC RODZI PRZEMOC
Prawie wszystkie osoby stosujące przemoc w dzieciństwie i/lub młodości byli krzywdzeni, zaniedbywani, bici, czy molestowani seksualni.
Skuteczne przeciwdziałanie przemocy w rodzinie wymaga bezwzględnego karania osób stosujących przemoc oraz podejmowania innych działań mających na celu zapobieganie temu zjawisku. Sankcje dla osób stosujących przemoc przewidziane są w różnych artykułach kodeksu karnego:
- Art. 207 kk – znęcanie się
- Art. 157 kk – naruszenie czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia
- Art. 156 kk – ciężki uszczerbek na zdrowiu
- Art. 190 kk – groźby karalne
- Art. 191 kk – zmuszanie do określonego zachowania
- Art. 197 kk – zgwałcenie
2. Programy korekcyjno-edukacyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie
Coraz częściej podejmowane są próby oddziaływania na sprawców, które zmierzają do nauczenia ich samokontroli i wyzwolenia spod wpływu nałogowej agresywności. Obowiązek realizacji programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie określony został przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Działania korekcyjno-edukacyjne realizowane są w ramach strategii ukierunkowanych na zmianę postaw i zachowań sprawców i mają na celu zakończenie przemocy w rodzinie. Istnieją różne modele programów dla sprawców: społeczno-kulturowy, przemocy rozpatrywanej z perspektywy systemu rodzinnego, przemocy rozpatrywanej z perspektywy podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniu i integracyjny.
Program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie ma charakter programu terapeutycznego, nastawionego na udzielenie pomocy psychologicznej osobom stosującym przemoc. Celem działań korekcyjno-edukacyjnych jest zmiana zachowań i postaw sprawców przemocy w rodzinie, a także zwiększenie zdolności do samokontroli agresywnych zachowań. Uczestnicy rozwijają umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć i rozwiązywania konfliktów bez użycia agresji. Obecnie najczęściej stosowanym programem korekcyjno-edukacyjnym wobec sprawców przemocy jest tzw. program z Duluth..
3. Cel oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec sprawców przemocy w rodzinie
- powstrzymania osoby stosującej przemoc w rodzinie przed dalszym stosowaniem przemocy,
- rozwijania umiejętności samokontroli i współżycia w rodzinie,
- kształtowania umiejętności w zakresie wychowywania dzieci bez używania przemocy w rodzinie,
- uznania przez osobę stosującą przemoc w rodzinie swojej odpowiedzialności za stosowanie przemocy,
- zdobycia i poszerzenia wiedzy na temat mechanizmów powstawania przemocy w rodzinie,
- zdobycia umiejętności komunikowania się i rozwiązywania konfliktów w rodzinie bez stosowania przemocy,
- uzyskania informacji o możliwościach podejmowania działań terapeutycznych.
4. Adresaci programów korekcyjno-edukacyjnych
- osób skazanych za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, odbywających karę pozbawienia wolności w zakładach karnych albo wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary, zobowiązując je do uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
- osób stosujących przemoc w rodzinie, które uczestniczą w terapii leczenia uzależnienia od alkoholu lub narkotyków, lub innych środków odurzających, substancji psychotropowych albo środków zastępczych, dla których oddziaływania korekcyjno-edukacyjne mogą stanowić uzupełnienie podstawowej terapii,
- osób, które w wyniku innych okoliczności zgłoszą się do uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym.