Orzeczenie o niepełnosprawności
1. Informacje ogólne dla klienta
Orzeczenie o niepełnosprawności, to prawne potwierdzenie posiadania przez dziecko statusu osoby z niepełnosprawnością, które umożliwia ubieganie się o różnego rodzaju świadczenia, uprawnienia, ulgi i zwolnienia osobom sprawującym opiekę. W zależności od rodzaju uprawnienia podstawą jego nabycia może być samo orzeczenie, bądź też uzyskanie dodatkowo określonych przepisami szczegółowych wskazań, które są częścią orzeczenia.
Orzeczenie wydaje się na wniosek złożony do Powiatowego/Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności przez przedstawiciela ustawowego dziecka. W świetle przepisów regulujących postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności – dzieckiem jest osoba, która nie ukończyła 16. roku życia.
Podstawą uznania osoby, która nie ukończyła 16. roku życia za niepełnosprawną jest ustalenie, że:
- ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną;
- przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy;
- wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.
Ograniczenia dziecka mogą wynikać z określonych poniżej przyczyn:
1) wad wrodzonych i schorzeń, które mają różne przyczyny i:
- prowadzą do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu,
- upośledzają w znacznym stopniu chwytność rąk,
- utrudniają samodzielne poruszanie się,
2) wrodzonych lub nabytych ciężkich chorób metabolicznych, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i innych, które:
- znacznie upośledzają sprawność organizmu,
- wymagają systematycznego leczenia w domu,
- wymagają okresowego leczenia szpitalnego,
- upośledzenia umysłowego (począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym),
- psychozy i zespołów psychotycznych,
- całościowych zaburzeń rozwojowych, które powodują znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
- padaczki z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
- nowotworów złośliwych oraz chorób rozrostowych układu krwiotwórczego – do 5 lat od zakończenia leczenia,
3) wrodzonych lub nabytych wad narządu wzroku, które powodują:
- znaczne ograniczenie jego sprawności, które prowadzi do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi,
- ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
4) głuchoniemoty, głuchoty lub obustronnego upośledzenia słuchu, które nie poprawia się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego,
5) znaczne zaburzenie funkcjonowania organizmu, wymagające systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
Wszystkie wyżej wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie. Jest to warunek konieczny do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności dziecka.
Niepełnosprawność orzeka się na czas określony, jednak nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16. roku życia. Decyduje o tym ocena możliwości poprawy funkcjonowania.
Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić z wnioskiem o kontynuację orzeczenia nie wcześniej niż 30 dni przed upływem ważności posiadanego orzeczenia.
2. Tryb załatwienia sprawy
W celu uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności przedstawiciel ustawowy dziecka zgłasza się do Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności właściwego dla miejsca stałego pobytu dziecka lub właściwego dla miejsca pobytu w przypadku osób: bezdomnych, przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów zdrowotnych lub rodzinnych, przebywających w zakładach poprawczych, przebywających w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Miejscem stałego pobytu jest miejscowość, w której wnioskodawca zamieszkuje pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.
Z właściwego Zespołu (Powiatowego/Miejskiego) należy pobrać formularze: wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności i zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka wydane dla potrzeb Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Wydanie orzeczenia następuje tylko i wyłącznie na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Następnym krokiem jest skompletowanie powyższej dokumentacji (wypełnienie wniosku, uzyskanie wpisu lekarza rejonowego lub lekarzy specjalistów, którzy prowadzą leczenie) oraz załączenie posiadanej dokumentacji medycznej. Kompletny wniosek wraz z załącznikami trzeba złożyć w Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Druk wniosku i zaświadczenia lekarskiego można również pobrać ze strony internetowej: www.mopr.kielce.pl/formy-pomocy/orzekanie-o-niepelnosprawnosci/
Wniosek o wydanie orzeczenia może złożyć:
- przedstawiciel ustawowy dziecka,
- opiekun prawny,
- kierownik ośrodka pomocy społecznej, ale za zgodą przedstawiciela ustawowego.
Wniosek zwiera:
- imię i nazwisko dziecka, przedstawiciela ustawowego dziecka;
- datę i miejsce urodzenia dziecka;
- numer PESEL oraz numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka (akt urodzenia, legitymacja szkolna, dowód osobisty, paszport);
- adres zameldowania lub zamieszkania dziecka;
- dane przedstawiciela ustawowego dziecka;
- określenie celu, dla którego niezbędne jest uzyskanie orzeczenia;
- dane dotyczące sytuacji społecznej dziecka;
- oświadczenie przedstawiciela ustawowego dziecka o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Do wniosku należy dołączyć:
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka wydane dla potrzeb Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności- w oryginale- zawierające opis stanu zdrowia dziecka, rozpoznanie jego choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych. Zaświadczenie takie ważne jest miesiąc od daty wydania i w tym czasie należy złożyć je wraz z wypełnionym wnioskiem o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności (dotyczy osób ubiegających się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności);
- aktualną dokumentację medyczną (karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację medyczną z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, opisy zdjęć RTG, posiadane opinie i konsultacje specjalistyczne, posiadane orzeczenie od Zespołu Orzekającego – kserokopie i oryginały, oryginały należy przynieść wyłącznie do wglądu;
Jeżeli dołączona do wniosku dokumentacja jest niewystarczająca do wydania orzeczenia o niepełnosprawności Przewodniczący Powiatowego/Miejskiego Zespołu zawiadamia na piśmie przedstawiciela ustawowego dziecka o konieczności jej uzupełnienia oraz wyznacza termin złożenia brakującej dokumentacji z pouczeniem, że nieuzupełnienie jej w określonym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Do czasu wydania orzeczenia o niepełnosprawności przedstawiciel ustawowy dziecka może wycofać wniosek o wydanie orzeczenia. Wycofanie wniosku nie wymaga uzasadnienia.
Ocena kompletności dokumentacji medycznej należy wyłącznie do Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Dokumentacja medyczna dostarczona przez wnioskodawcę stanowi materiał dowodowy poddawany, zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, weryfikacji przez lekarzy członków zespołu orzekającego. Znaczenie posiada zatem zawartość merytoryczna dokumentacji wskazująca na naruszenie sprawności organizmu a nie np. jej obszerność.
3. Termin rozpatrzenia wniosku
O terminie rozpatrzenia wniosku zawiadamia się osobę zainteresowaną nie później niż 7 dni przed jego rozpatrzeniem.
Wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia jego złożenia. W przypadkach bardziej skomplikowanych spraw wniosek powinien być rozpatrzony nie później niż w ciągu 2 miesięcy od daty jego złożenia. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w wyżej wymienionych terminach Powiatowy/Miejski Zespół obowiązany jest zawiadomić wnioskodawcę, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Do terminów nie wlicza się okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.
Dziecko wraz z przedstawicielem ustawowym bierze udział w posiedzeniu składu orzekającego. Przeprowadzane jest wtedy badanie – ocena stanu zdrowia dziecka oraz dokonuje się oceny jego funkcjonowania przede wszystkim w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej.
Orzeczenie o niepełnosprawności zawiera:
- oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;
- datę wydania orzeczenia;
- datę złożenia wniosku;
- podstawę prawną wydania orzeczenia;
- imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu;
- numer PESEL;
- numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka;
- ustalenie lub odmowę ustalenia niepełnosprawności;
- symbol przyczyny niepełnosprawności;
- datę lub okres powstania niepełnosprawności;
- okres, na jaki orzeczono niepełnosprawność;
- wskazania określone przez skład orzekający;
- uzasadnienie;
- pouczenie o przysługującym odwołaniu;
- podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.
W szczególnych przypadkach- jeśli dziecko, w związku z ciężką, przewlekłą chorobą lub pobytem w szpitalu ma ograniczoną możliwość poruszania się, lub gdy nie może uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej, nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim skład orzekający może rozpoznać sprawę i wydać orzeczenie o niepełnosprawności bez uczestnictwa dziecka i jego przedstawiciela ustawowego. Przewodniczący składu orzekającego uznaje wtedy posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania orzeczenia o stanie zdrowia bez badania osoby zainteresowanej.
Niestawienie się dziecka i jego przedstawiciela ustawowego na posiedzenie powoduje pozostawienie sprawy bez rozpatrzenia. Jeżeli jednak okoliczność niestawienia się jest usprawiedliwiona ważnymi przyczynami lub zdarzeniami losowymi (nagła choroba, wypadek itp.) w terminie 14 dni od dnia posiedzenia, Przewodniczący Zespołu na wniosek osoby zainteresowanej wyznacza nowy termin rozpatrzenia sprawy.
Jeżeli u dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności nastąpi zmiana stanu zdrowia przedstawiciel ustawowy może wystąpić z wnioskiem o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniające zmianę stanu zdrowia.
4. Tryb odwoławczy
Od wydanego przez Powiatowy/Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności orzeczenia przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w terminie 14 dni od daty otrzymania orzeczenia. Odwołanie składa się za pośrednictwem Powiatowego/Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Zgodnie z treścią art. 127a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2020 poz. 256) w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania przedstawiciel ustawowy dziecka może zrzec się prawa do wniesienia odwołania do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Z dniem doręczenia oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania decyzja staje się ostateczna i prawomocna. Skutkiem zrzeczenia się odwołania jest brak możliwości zaskarżenia orzeczenia o niepełnosprawności. Oświadczenie, o którym mowa w poprzednim zdaniu, musi zostać złożone przez przedstawiciela ustawowego dziecka przed organem, który wydał decyzję.
5. Wymagane dokumenty
Aby uzyskać orzeczenie przedstawiciel ustawowy dziecka powinien złożyć w Miejskim Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach na ul. Miodowej 7 następujące dokumenty:
- wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności (dotyczy osób poniżej 16. roku życia);
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka wydane dla potrzeb Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności (dotyczy osób poniżej 16. roku życia);
- aktualną dokumentację medyczną (karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację medyczną z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, opisy zdjęć RTG, orzeczenia z Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej, posiadane opinie i konsultacje specjalistyczne, posiadane orzeczenia z Zespołu Orzekającego) – kserokopie i oryginały, oryginały należy przynieść wyłącznie do wglądu.
Dokumenty oraz wnioski można składać bezpośrednio w siedzibie Zespołu jak również przesłać pocztą na adres Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach. W przypadku listownego przesłania dokumentacji medycznej w kserokopii, oryginały należy obowiązkowo zabrać na komisję.
Uwaga: osoby posługujące się nowym dowodem osobistym bez informacji o adresie zameldowania zobowiązane są do podpisania oświadczenia o miejscu pobytu stałego.
6. Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz.U. 2019 poz. 1507);
- Ustawa z dnia 13 września 2018 roku o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2018 poz. 1925 art.2);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności (tj.: Dz.U. 2018 poz. 2027);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16. roku życia (Dz.U. 2002 nr 17 poz. 162);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2007 roku w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (Dz.U. nr 228 poz. 1681 i 1682);
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. nr 250 poz. 1875);
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 27 kwietnia 2016 r.w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych);
- Ustawa z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2019 poz. 1781.).
7. Formularze do pobrania
8. Sprawę załatwia
| Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, ul. Miodowa 7, +48 41 362 46 67, +48 41 331 09 58 |
Opracował: Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, stan na dzień: 02-06-2022