Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
1. Informacje ogólne dla klienta
1) Z tytułu urodzenia się żywego dziecka przyznaje się jednorazową zapomogę w wysokości 1 000 zł na jedno dziecko.
2) Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego – w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.
3) Jednorazowa zapomoga nie przysługuje:
- jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej,
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz danego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
– rodzice lub jedno z rodziców nie żyje,
– ojciec dziecka jest nieznany,
– powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
– sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
– dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
4) Zapomoga, przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
5) Pozostawanie pod opieką medyczną potwierdza się zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną. Warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie dotyczy osób będących prawnymi albo faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które przysposobiły dziecko. Wzór zaświadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobieta w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. Nr 183 poz. 1234).
6) Kwoty nienależnie pobranych świadczeń, wypłaconych z powodu niedoinformowania organu realizującego świadczenia rodzinne o okolicznościach wykluczających przyznanie albo o zmianach powodujących ustanie prawa do świadczeń, podlegają zgodnie z art. 30 ustawy o świadczeniach rodzinnych zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, ustalone ostateczną decyzją, podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń rodzinnych. Odsetki naliczane są od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń rodzinnych do dnia spłaty.
7) Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka nie wchodzi aktualnie w zakres przedmiotowy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W związku z tym, wykonywanie pracy za granicą przez jednego z rodziców nie ma znaczenia dla właściwości organu do wydania decyzji w sprawie.
2. Prawo do świadczeń rodzinnych
Prawo do jednorazowej zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje:
- matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł;
- jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu potwierdzone odpowiednim zaświadczeniem.
3. Podstawa prawna
- ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. 2023 poz. 390 ze zm.);
- ustawa z 7 lipca 2017 roku. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz.U. poz 1428)
- rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 roku w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz.U. poz. 1340);
- ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2023 poz. 775 ze zm.);
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. z 2021 r. poz. 1481).
4. Tryb udzielania świadczeń rodzinnych
Składa się z następujących etapów:
1) Złożenie wniosku o udzielenie jednorazowej zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (osobiste, pisemne lub może go dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą ubiegającego się o pomoc).
2) Sprawdzenie wniosku pod względem formalnym oraz rozeznanie sytuacji osobistej i rodzinnej osoby ubiegającej się o świadczenia rodzinne.
3) Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc społeczną.
4) Realizacja przyznanych świadczeń odbywa się w okresach miesięcznych.
5) Załatwienie sprawy powinno nastąpić nie później niż w ciągu 1 miesiąca, a sprawy szczególne skomplikowanej nie później niż w ciągu 2 miesięcy. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej zobowiązany jest do powiadomienia strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.
5. Tryb załatwienia sprawy
Decyzji administracyjna.
6. Tryb odwoławczy
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.
7. Wymagane dokumenty
1) dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny, w tym odpowiednio:
a) oświadczenia członków rodziny o dochodach osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
b) oświadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne o dochodzie osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy; wzór oświadczenia określa załącznik nr 5 do rozporządzenia,
c) zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy; wzór oświadczenia określa załącznik nr 6 do rozporządzenia,
d) umowę dzierżawy – w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej,
e) umowę o wniesieniu wkładów gruntowych – w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną,
f) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną,
g) przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny,
h) w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem: – zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub – informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
i) dokument określający datę utraty dochodu oraz wysokość utraconego dochodu,
j) dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany – w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy,
k) dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty – w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
2) kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650, z późn. zm.) lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej;
3) kartę pobytu i decyzję o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy – w przypadku cudzoziemca posiadającego kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”;
4) odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpis zupełny lub skrócony aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
5) odpis zupełny aktu urodzenia dziecka – w przypadku gdy ojciec jest nieznany;
6) odpis prawomocnego postanowienia sądu orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka;
7) orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
8) inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego.
9) Organ właściwy oraz marszałek województwa prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych są obowiązani do samodzielnego uzyskania lub weryfikacji od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, w tym z rejestru PESEL, o którym mowa w przepisach o ewidencji ludności, drogą elektroniczną, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw rodziny, lub drogą pisemną, odpowiednio:
- informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierających dane o wysokości: dochodu, składek na ubezpieczenie społeczne odliczonych od dochodu, należnego podatku,
- informacji o wieku i stanie cywilnym członków rodziny;
- informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek;
- zaświadczenia lub informacji o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych;
- informacji o legitymowaniu się odpowiednim orzeczeniem, obejmującej następujące dane:
– datę i rodzaj wydanego orzeczenia,
– wskazania, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
– datę powstania niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
– datę złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności,
– okres, na jaki zostało wydane orzeczenie.
10) Każdy okres zasiłkowy trwa od listopada do października roku następnego. W tym okresie rokiem kalendarzowym (bazowym) poprzedzającym każdy okres zasiłkowy jest rok za który rozliczyliśmy się z Urzędem Skarbowym na dzień 1 listopada. Dla okresu zasiłkowego 1.XI.2015 – 31.X.2016 rokiem bazowym jest rok 2014. Jeśli sytuacja zawodowa, któregokolwiek z członków rodziny uległa zmianie od roku bazowego do dnia złożenia wniosku o ww. świadczenie (np. podjęto zatrudnienie w innej firmie niż w roku bazowym) niezbędne jest dostarczenie zaświadczenia od pracodawcy o wysokości dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został uzyskany (np. podjęto zatrudnienie w lutym – niezbędne są dochody za miesiąc marzec);
8. Formularze do pobrania
9. Sprawę załatwia
| Dział Świadczeń Rodzinnych i Dodatków Mieszkaniowych, ul. Targowa 18, 25-520 Kielce, XII piętro, tel. +48 41 343 21 33, +48 41 368 29 85, +48 570 188 010. |
Opracował: Dział Świadczeń Rodzinnych i Dodatków Mieszkaniowych, stan na dzień 18-10-2023